پلاک خودرو سند هویت وسیله‌نقلیه است. همان طور که هر فردی دارای یک شناسنامه و کد ملی بوده، پلاک خودرو نیز هویت و شناسنامه اطلاعات خودرو است که باید قابل رؤیت باشد تا بتوان با آن به اطلاعات خودرو دسترسی پیدا کرد. دستکاری و تغییر پلاک برای جلوگیری از تشخیص پلاک خودرو جرم بوده و در قانون اساسی برای این جرم مجازات در نظر گرفته شده است.
روش‌های مختلف دستکاری پلاک!
دستکاری پلاک خودرو به معنی هر نوع تغییر یا زیاد و کم کردن شماره‌های پلاک خودرو و حروف آن است. این عمل می‌تواند شامل دستکاری، مخدوش کردن، سیاه کردن، تراشیدن و خراشیدن، الحاق، تغییر محل اعداد و ارقام و غیره باشد.
یکی از ناجوانمردانه‌ترین روش‌های دستکاری پلاک، تغییر جزئی آن است. تغییر جزئی پلاک به معنی تغییر یک یا برخی اعداد یا حرف روی پلاک به‌گونه‌ای است که پلاک دستکاری‌شده نیز دارای معنا باشد. این کار باعث می‌شود پلاک خودرو متخلف شبیه پلاک فرد دیگری می‌شود و یافتن آن برای دوربین‌ها و پلیس دشوار می‌شود.
در مخدوش کردن پلاک خودرو به صورت جزئی، برخی اعداد پوشانده می‌شوند. در اینجا پلاک مخدوش‌شده شبیه پلاک دیگری نیست و دوربین‌ها و پلیس می‌توانند دستکاری بودن پلاک خودرو را تشخیص دهند. برخی روش‌های دستکاری پلاک در خودروها عبارت است از چسباندن برگ درختان، چسباندن دستمال کاغذی خیس، زدن گریس، استفاده از برف شادی و یا استفاده از زنجیر برای پوشاندن پلاک موتورها. این روش‌ها برای گذشتن از زیر دوربین‌های طرح ترافیک کاربرد بیشتری دارد ولی با این حال باز هم عمل انجام شده جرم است. یکی دیگر از روش‌های مخدوش کردن پلاک خودرو استفاده از اسپری‌های منعکس‌کننده نور است. برخی افراد نیز برای انجام این عمل از اسپری تافت مو و غیره استفاده می‌کنند. البته درحال‌حاضر بیشتر دوربین‌های پلیس به جای استفاده از مادون‌قرمز از منابع نور کمکی برای تصویربرداری استفاده می‌کنند. در این نوع تصویربرداری استفاده از موادشیمیایی افزایش‌دهنده رفلکس بی‌اثر است. در این روش فیلم‌برداری، هر چیزی را که چشم بتواند ببیند، دوربین هم می‌تواند ضبط کند.
پیامدهای مخدوش کردن پلاک چیست؟
سرهنگ علی همه‌خانی با اشاره به مجازات‌ها و جرائم پیش‌بینی‌شده در قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی برای پلاک‌های مخدوش گفت: اکثر مردم گمان می‌کنند که مخدوش کردن یا دستکاری پلاک صرفا شامل جریمه نقدی است اما این گونه نیست، چراکه طبق قانون، فردی که پلاک خودرویش را مخدوش کرده یا دستکاری کند، مستوجب جزای کیفری نیز می‌شود و این مساله حائزاهمیت است که رانندگان و مالکان خودرو باید از آن آگاه باشند.
وی ادامه داد: بارها پیش آمده است هنگام تردد در خیابان یا معابر عمومی خودرو یا موتورسیکلتی را مشاهده کرده‌ایم که به روش‌های مختلف و حتی خیلی ساده، بخش یا تمام قسمت پلاک وسیله‌نقلیه خود پوشانده یا مخدوش کرده است. در خوشبینانه‌ترین حالت این کار توسط کسانی انجام می‌شود که سعی در دور زدن قوانین راهنمایی و رانندگی دارند و تلاش می‌کنند از نگاه دوربین‌های طرح ترافیک یا محدودیت‌های ترافیکی فرار کنند اما در بدبینانه‌ترین حالت آن می‌توان به این مطلب اشاره کرد که بسیاری از سارقان و تبهکاران برای فرار از دست قانون و عدم شناسایی ازسوی ماموران پلیس، هنگام اعمال خلاف قانون و مجرمانه خود، اقدام به پوشاندن پلاک یا مخدوش کردن آن می‌کنند.
معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ گفت: اما سوال این جاست آیا فرار از جریمه‌ها ارزش این را دارد که فرد دست به تخلف بزند یا با زیرپا گذاشتن قوانین راهنمایی‌ورانندگی خود را به یک مجرم تبدیل کند؟ چراکه طبق قانون، مخدوش کردن یا دستکاری پلاک یا ارکان اصلی خودرو جرم تلقی می‌شود و فرد خاطی مستوجب مجازات برابر نص صریح قانون است.
به‌گفته همه‌خانی براساس ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، هر فردی در ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری، زمینی، آبی یا کشاورزی، تغییر ایجاد کرده یا پلاک وسیله‌نقلیه موتوری دیگری را به آن الصاق کند یا برای آن پلاک تقلبی به کار برد یا چنین وسایلی را با علم به تغییر و یا تعویض پلاک تقلبی مورد استفاده قرار دهد، مجرم است.
همچنین هر فردی به هر شکلی در شماره شاسی، موتور یا پلاک وسیله‌نقلیه موتوری یا پلاک‌های موتور و شاسی که از طرف کارخانه سازنده حک یا نصب شده است، بدون تحصیل مجوز از راهنمایی و رانندگی تغییر ایجاد کرده و آن را از صورت اصلی کارخانه خارج کند، به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ با بیان اینکه پلیس با اجرای طرح‌های مختلف انتظامی و ترافیکی جلوی بروز چنین رفتارهایی را می‌گیرد؛ ادامه داد: تیم‌های انتظامی و راهور فرماندهی انتظامی تهران بزرگ با استقرار در معابر و میادین شهر تهران با اجرای طرح های برخورد با مختلفانی که پلاک خودرو را تغییر داده یا مخدوش کنند، سعی در نظم بخشی و انتظام بخشی به ترددهای ترافیکی دارند که البته در این میان بسیار شاهد بودیم که در همین طرح‌ها نیز تعدادی از تبهکاران و مجرمان نیز شناسایی و دستگیر شده و ضمن توقیف وسایل‌نقلیه مذکور، متخلفان نیز با تشکیل پرونده قضایی به دادسرا معرفی شده‌اند.
همه‌خانی تاکید کرد: البته این قانون شامل وسائل‌نقلیه موتوری اعم‌از موتورسیکلت نیز می‌شود، از این رو نیاز است راکبان موتورسیکلت مراقب باشند پلاک‌های مخدوش و پوشانده وسیله نقلیه آنها، می‌تواند مجازات‌هایی را درپی داشته باشد.